Kategori: Makaleler

Lütfen Dokunmayın eseri kime aittir? “Lütfen Dokunmayın” adlı tiyatro eseri, Haldun Taner’e aittir. Yazarın iki perdeden oluşan bu oyunu, 1960’ta kaleme alınmış; ilk kez 1961’de İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatroları tarafından sahnelenmiştir. Oyun, Osmanlı tarihinde 1711 Prut Seferi bağlamında sıkça tartışılan Baltacı Mehmed Paşa—Katerina karşılaşmasını, söylenti ile hakikat arasındaki geçişleri görünür kılan bir sahne düzeniyle ele alır. Taner, tarihî olayları “dedikodu” düzleminden çıkarıp sahnede çok katmanlı bir yorum alanı yaratır. :contentReference[oaicite:0]{index=0} Tarihsel arka plan: Prut, söylenti ve devlet aklı “Lütfen Dokunmayın”ın merkezindeki tarihsel çekirdek, 1711 Prut Seferi ve ardından imzalanan anlaşmanın perde arkasına dair farklı anlatılardır. Popüler tarihte asırlardır dolaşan “Baltacı—Katerina…

Hidroklorik Asit ve Toplumsal Yapıların Etkileşimi: Bir Sosyolojik Yaklaşım Toplumlar, tarihsel süreçler boyunca farklı kimyasal bileşiklerle olduğu kadar, sosyal yapılarla da şekillenmiştir. İnsanlar, doğanın sunduğu bu kimyasal maddelere ve onların toplumsal yapıdaki rollerine nasıl anlamlar yükledi? Bilimsel olarak hidroklorik asit, HCl formülüyle tanınan bir bileşiktir. Ancak, bu kimyasal maddenin toplumsal hayatta ne gibi yansımaları olduğuna dair düşündüğümüzde, sadece bir asit olmanın ötesine geçer. Sosyolojik bir bakış açısıyla, bu maddeyi toplumsal normlar, cinsiyet rolleri ve kültürel pratiklerle bağlantılı olarak incelemek, günlük yaşamın kimyasal ve toplumsal bağlamını daha iyi anlamamıza yardımcı olabilir. Bu yazıda, hidroklorik asidin toplumsal işlevlerini ele alırken, cinsiyetler arasındaki…

Tıp Dilinde “Total” Ne Demek? Bir Hayatın Dönüm Noktasına Dair Hikâye Bazı kelimeler vardır ki, hayatımızda bir kez duyduğumuzda bile etkisini asla unutamayız. “Total” de tıp dünyasında o kelimelerden biridir. Kulağa sıradan gelebilir ama arkasında yatan anlam, bazen bir yaşamın yeniden başlaması, bazen de bir dönemin sona ermesidir. Sana şimdi bir hikâye anlatacağım… Belki de bu kelimenin ardındaki derinliği hissetmenin en güzel yolu budur. — Bir Hastane Odasında Başlayan Yolculuk Ayşe, hastane odasında elindeki dosyaya boş gözlerle bakıyordu. Doktorun söyledikleri zihninde yankılanıyordu: “Total cerrahi müdahale gerekebilir.” Ne demekti bu “total”? Basit bir kelime gibi görünse de onun için korkunun, umudun…

Güvenmelik Ne Demek? Antropolojik Bir Bakışla Kültürün Kalbinde Güven Kültürlerin çeşitliliğiyle büyülenen bir antropolog olarak, her toplumun güven kavramını nasıl inşa ettiğini gözlemlemek her zaman büyüleyici olmuştur. Güvenmelik, yalnızca bireylerin birbirine duyduğu inanç değil; aynı zamanda bir topluluğun ritüellerinde, sembollerinde ve ortak kimliğinde derinlemesine kök salmış bir kültürel değerdir. Peki, farklı toplumlarda güvenmelik nasıl anlam kazanır? Hangi davranışlar, semboller ya da ritüeller bu kavramı canlı tutar? Güvenmeliğin Antropolojik Temelleri Antropolojik açıdan güvenmelik, toplumsal ilişkilerin sürdürülebilirliğini sağlayan görünmez bir sözleşmedir. Bireyler, topluluk içinde kendilerini güvende hissetmek için bir dizi sosyal mekanizmaya başvururlar. Bu mekanizmalar genellikle kültürün içinde kodlanmıştır. Örneğin, bazı kabilelerde…

Eğitim Bilimleri Güncellik Nedir? Edebiyatın Işığında Bilginin Canlılığı Kelimelerin büyülü bir yanı vardır; insanın ruhunu dönüştürür, düşüncelerine yön verir, çağları aşar. Bir edebiyatçının kaleminde bilgi, yalnızca bir veri değil, bir varoluş biçimidir. Eğitim Bilimleri de bu büyünün bir parçasıdır. Çünkü eğitim, tıpkı bir romanın karakterleri gibi sürekli değişir, gelişir, dönüşür. Güncellik kavramı, bu değişimin nabzıdır — geçmişle geleceği birbirine bağlayan ince bir çizgi, zamanın içindeki öğrenme serüvenidir. Güncellik: Bilginin Edebi Yolculuğu Edebiyat, her dönemde insanın kendini ve dünyayı yeniden anlamlandırma çabası olmuştur. Eğitim Bilimleri açısından “güncellik”, bu edebi yolculuğun pedagojik karşılığıdır. Nasıl ki her roman kendi çağının ruhunu taşır, eğitim…

“Klips ne demek TDK?”: Bir Kelimenin Peşinden Gidip Dil Siyasetine Dokunmak Sizi bilmem ama ben dilde “küçük” sandığımız şeylerin çoğu zaman en büyük tartışmaları tetiklediğine inanıyorum. “Klips ne demek TDK?” sorusu da tam böyle: masum bir merak gibi görünen ama arkasında dilin otoritesi, günlük kullanım ve kültürel tercihlerin didişmesini saklayan bir fitil. Hadi o fitili ateşleyelim: TDK’nin “klips”e verdiği resmî çerçeve mi belirleyici olmalı, yoksa sokakta, atölyede, kuaförde, ofiste kullandığımız canlı Türkçe mi? TDK’ye Göre “Klips”: Tanımın Gücü ve Sınırı Önce zemini netleştirelim. Yaygın özetle aktarılan anlam, “yaylı bir pensle tutturulmuş küpe, iğne vb.” biçiminde veriliyor; yazım için ise doğru…

Doğu Batı Neye Göre Belirlenir? Kültürlerin Aynasında Bir Antropolojik Yolculuk Bir antropolog olarak dünyayı sadece haritalar üzerinden değil, insan deneyiminin çok katmanlı dokusu üzerinden anlamaya çalışırım. Coğrafyanın çizgileri sabit olabilir; ancak anlamlar, semboller ve kimlikler akışkandır. Peki, “Doğu” ve “Batı” dediğimiz kavramlar neye göre belirlenir? Bir pusula yönüne mi, yoksa zihinsel bir haritaya mı dayanır? Antropolojik olarak bu soru, yalnızca bir yön belirleme meselesi değil; aynı zamanda insanlık tarihinin sembolik bölünmelerinin bir yansımasıdır. Ritüellerin Gölgesinde Doğu ve Batı Ritüeller, kültürlerin görünmeyen yasalarıdır. Bir toplumun nasıl dua ettiğini, nasıl kutladığını ya da yas tuttuğunu incelediğimizde, o toplumun “dünyayı nasıl gördüğünü” de…

Kanguru 2024 Ne Zaman? Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Sosyal Adalet Perspektifinden Bir Bakış Kanguru 2024, sporda sadece heyecanlı bir etkinlik değil, aynı zamanda toplumsal dinamikleri anlamak ve üzerlerinde düşünmek için önemli bir fırsat sunuyor. Bu yılki Kanguru’nun, yalnızca bir spor organizasyonu olmanın ötesinde, toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet gibi kritik kavramlarla da iç içe olacağına inanıyorum. Kanguru 2024, farklı perspektifleri birleştirerek, topluluğumuzu nasıl daha duyarlı, eşitlikçi ve adil bir hale getirebileceğimize dair bir konuşma başlatabilir. Toplumsal Cinsiyetin ve Empatinin Yeri Kadınlar, toplumda yıllarca birçok rol üstlendiler: Annelik, evdeki emek, bakım verme. Ancak, bu rollerin ne kadar değerli olduğunu hala…